Iets algemeens oor semantiese (betekenis-)
herhaling in Afrikaans
“Die oorbodigheid of nie is ’n argument wat niks met
die saak te doen het nie. Die vraag wat vir ons van
belang is, is of die konstruksie gebruiklik is of nie.
Die taak van die grammatikus is dus gewigtig, want hy
moet ’n noukeurige opname maak, nie wat logies is nie,
maar van wat gebruiklik is in die taal.” (J.J. le
Roux, 1949)
Semantiese herhaling is ’n kragtige taalmeganisme wat
baie doeltreffend en algemeen deur alle sprekers, van
kleuters tot bejaardes, gebruik word om
betekenis-inprenting te doen, asook om krag,
intensiteit, klem, affek of versagting aan ’n uiting
te verleen, die gehoor te beïndruk, vaagheid te
verminder en meerduidigheid op te hef.
Lees waarom
Die vliegtuig se agterstert
brand (deur ’n kleutertjie)
Probeer om ’n ronde
sirkel te teken, Jannie (aan ’n kleutertjie),
asook
piknagdonker,
papsopwaternat, skat-skatryk, huisietjie, brokstuk
en
ons werk ure en ure
aanvaarbaar is, maar nie
handig met jou hande
die mees duurste skoene.
En watter verklaring is daar vir die volgende
gebruike?
Ons
gaan van heiligheid gaan ons nog
almal in die hel brand.
Hoor hier, Seun, hier is die goed
waarna jy soek, hoor!
Kasper Krimpvarkie praat graag. Hy het baie
om oor te praat ... Hy hou net aan met
praat.
Geniet die lees!
Uit ons ervaring weet ons trouens dat in elke gespreksituasie daar geweldig baie woorde verbruik word, terwyl die inligting wat oorgedra word, dikwels maar skraal is. Hierdie skynbare teenstrydighede wat genoem word die oortolligheidsfaktor in taal is 'n noodsaaklike element in doeltreffende kommunikasie.
K.J.H. Landman (1989)
Aan die taalbeheersing in die sin van die gebruik van die uitsluitlik korrekte vorme skort daar by die meeste taalgebruikers heelwat, ondanks hulle vermoë om effektiewe kommunikasie tot stand te bring.
Steyn (1970)
Die oorsprong van die herhaling van taalvorme moet in die eerste plek in die affek gesoek word dit wil sê die herhalings dien veral om vollediger uitdrukking te gee aan allerlei gevoelskakerings by die spreker of skrywer.
Scholtz (1963)
Hun taalgebruik word getoetst aan effektiviteit, hier niet te verstaan als: 'nauwkeurigheid in het zich uitdrukken', maar als: 'zo te planeren dat men bij zijn toehoorders precies dat effekt oproept, hetwelk men met zijn taalhandeling bedoelde.
Jacob L. Mey (1989)
Een redundant betoog is een betoog waarin dezelfde informatie op meer dan een plaats (soms in verschillende bewoordingen) verwoord is, zodat de lezer of luisteraar de informatie op verschillende momenten kan oppikken.
Janssen (1989)
What the addressee does, upon hearing and understanding a tautologous utterance, is to say to himself, as it were: "There must be some reason for the speaker to tell me what he knows I know to be true. What can this reason be?" The addressee assumes, in default of any evidence to the contrary, that the speaker is not indulging in irrelevant platitudes.
Lyons (1977: 417)